Παιχνίδια με τη μουσική - Guest post

Ο δάσκαλος χαράζει στον πίνακα άλλοτε μικρές γραμμές κι άλλοτε μεγάλες. (Μπορεί να χαράξει κι άλλα σχήματα που να υποδηλώνουν την αντίθεση του μικρού και του μεγάλου).Όση ώρα ο δάσκαλος χαράζει, η ορχήστρα παίζει. Όταν δεν χαράζει, επικρατεί απόλυτη ησυχία. Γι’ αυτό τα παιδιά πρέπει να βλέπουν συνεχώς προς το δάσκαλο, όπως οι μουσικοί το μαέστρο.

• Παιχνίδια με στόχο την διάρκεια και την ένταση:

Όση ώρα ο δάσκαλος τραγουδά ένα «α» κάπως δυνατά, τα παιδιά κινούνται κανονικά. Όταν τραγουδά πιο σιγά, τότε κινούνται με λίγο λυγισμένα γόνατα. Η διάρκεια του «α» μπορεί κάθε φορά να αλλάζει. Σε σύντομα «α» θα γίνονται μικρές κινήσεις απ’ τα παιδιά. Κατόπιν οι ρόλοι μπορούν να αλλάξουν. Όταν ο δάσκαλος, ή ένα παιδί περπατά, οι άλλοι τραγουδούν (ακίνητοι).

• Παιχνίδια με στόχο τη διάρκεια και τη χροιά:

Χωρίζουμε την τάξη σε τρεις ομάδες. Η μια κρατά ξύλινα κρουστά, η άλλη δερμάτινα και η τρίτη μεταλλικά. Όταν ο «μαέστρος» φέρνει το ένα του χέρι στο στήθος, παίζουν τα ξύλινα. Όταν σηκώνει το άλλο ψηλά, παίζουν μόνο τα δερμάτινα. Όταν τοποθετεί το χέρι στο κεφάλι του, παίζουν τα μεταλλικά. Απόλυτη παύση έχουμε όταν ο «μαέστρος» ρίχνει τα χέρια κάτω και τα κρατά κολλημένα στα πόδια. Μπορούν να παίξουν και δύο ομάδες συγχρόνως.

• Παιχνίδια με στόχο τη χροιά:

Τέσσερα παιδιά, το ένα δίπλα στο άλλο, κρατούν από ένα διαφορετικό κρουστό όργανο (π.χ. ξυλάκια, κουδουνάκια, μαράκες, ταμπουρίνο). Ένα παιδί στέκεται κοντά στην τετράδα, χωρίς όμως να βλέπει προς αυτήν. Κάθε φορά που ακούγεται ένα οργανάκι, αυτό πρέπει να αναγνωρίσει ποιο ήταν. Μερικές φορές ο δάσκαλος, για να κάνει δυσκολότερο το παιχνίδι, μπορεί να ζητήσει από δυο παιδιά να παίξουν συγχρόνως.

• Παιχνίδια με στόχο την έκφραση και το ύφος της μουσικής:

Έχουμε ηχογραφήσει αποσπάσματα χαρούμενης (ματζόρε) και λυπημένης (μινόρε)μουσικής. Καθένα απ’ αυτά τα αποσπάσματα είναι καλό να μην ξεπερνά το 1 λεπτό και στο σύνολό τους τα 4–5 λεπτά. Τα παιδιά παριστάνουν ότι κρατούν από ένα καθρεφτάκι. (Αν είναι δυνατό να δώσουμε αληθινά καθρεφτάκια, ακόμη καλύτερα). Ανάλογα με τη μουσική που ακούγεται (χαρούμενη ή λυπημένη)Tους ζητούμε να κάνουν κάποιες γκριμάτσες χαρούμενες ή λυπημένες αντίστοιχα).

• Παιχνίδια με το ρυθμό:

Σκορπίζουμε στην αίθουσα απλά ρυθμικά σχήματα (σε χαρτονάκια) και λέμε στα παιδιά ότι πρέπει να περάσουμε ένα ποτάμι. Καλούμε το κάθε παιδί να χτυπήσει στο σώμα του όποιο ρυθμικό σχήμα του δείξουμε απ’ αυτά που βρίσκονται στο πάτωμα. Όποιο το εκτελέσει σωστά, περνά στην απέναντι όχθη.

• Παιχνίδια με στόχο την ένταση:

Από το κασετόφωνο ακούγεται άλλοτε δυνατή κι άλλοτε σιγανή μουσική. (Αν η ίδια η επιλογή της μουσικής δεν πετυχαίνει το σιγανό ή δυνατό ήχο, μπορούμε να έχουμε το ίδιο δυνατό αποτέλεσμα ρυθμίζοντας ανάλογα κάθε φορά, το κασετόφωνο). Αφήνουμε τα παιδιά να κινηθούν και να εκφραστούν. Μπορεί να γίνει επίσης αποδεκτή κάποια πρόταση. Π.χ. στο σιγανό ήχο τα παιδιά να περπατούν στις μύτες των ποδιών, ή διαφορετικά απ’ ό,τι στη δυνατή μουσική. Λίγο αργότερα μπορούμε να διακόψουμε τη μουσική και να ρωτήσουμε τα παιδιά πώς θέλουν να συνεχίσουν το παιχνίδι. Δηλαδή, πώς να κινούνται στη σιγανή μουσική και πώς στη δυνατή. Συνεχίζουμε με τη πρόταση που θα επικρατήσει.

• Παιχνίδια με στόχο το ύψος:

Οι «παίκτες» κρατούν στα χέρια τους από ένα μπαλόνι (φούσκα). Από το κασετόφωνο ακούγονται άλλοτε λεπτοί ήχοι (π.χ. βιολί, φλάουτο, φωνή σοπράνο, δηλαδή λεπτή γυναικεία φωνή) κι άλλοτε χοντροί ήχοι (π.χ. βιολοντσέλο, τούμπα, φωνή μπάσου, δηλαδή χοντρή αντρική) κ.λπ. Μια αντιπροσωπευτική εγγραφή (30–40 δευτερόλεπτα για κάθε ήχο) θα μπορούσε να ακολουθεί τη σειρά: βιολί, βιολοντσέλο, σοπράνο, μπάσος, φλάουτο, τούμπα, βιολί. Όταν ακούγονται οι λεπτοί ήχοι, τα παιδιά πετούν τα μπαλόνια ψηλά και παίζουν μ’ αυτά στον αέρα. Όταν ακούγονται οι χοντροί ήχοι, αφήνουν τα μπαλόνια στο πάτωμα και τα «οδηγούν» με τα πόδια. Όταν η μουσική σταματά, αλλάζουν μεταξύ τους μπαλόνια. Αυτή η αλλαγή θα είναι συνεχής, μέχρις ότου ξανακουστεί κάποιο όργανο ή ανθρώπινη φωνή.

• Παιχνίδια με τραγούδια:

Όλες τις φορές χρησιμοποίησα τα παρακάτω κείμενα:

Ακόμα κι αν δουλεύω με μικρά παιδιά, που δεν ξέρουν να διαβάζουν, μοιράζω αυτήν τη σελίδα. Τραγουδώ την απλή και επαναλαμβανόμενη μελωδία. Όμως, αντί αυτής της λύσης, μπορείτε να ηχογραφήσετε (σε διπλό κασετόφωνο) τα σημεία που εσείς επιλέγετε.

1. Τζι, τζι, τζι, τζι, τζίτζικας τα δέντρα τριγυρίζω μια δουλειά δεν έκανα και κόπο δεν γνωρίζω.Όλη μέρα τζι, τζι, τζι, ζαλίζω το κεφάλι κι αν πεινάσω κάποτε ας είν’ καλά οι άλλοι.
2. Είμαι εγώ ο γάιδαρος με τη φωνή τη μπάσα σαν γκαρίζω δυνατά μου κόβεται η ανάσα. Έχω μια υπομονή γαϊδουρινή, μεγάλη δε θυμώνω, δε μιλώ και σκύβω το κεφάλι.
3. Μέλισσα, κυρ-μέλισσα θυμάρι και λουλούδια φίλησα και γέμισα τον κάμπο με τραγούδια. Του κόσμου όλες τις χαρές εγώ μόνο γνωρίζω ευωδιές και χρώματα το σώμα μου τυλίγω. Λα, λα, λα, λα πώς να’ ναι αυτός, με ποιον να μοιάζει ο αρχηγός; Θα μοιάζει άραγε με μένα ή δεν θα μοιάζει με κανένα με ποιον να μοιάζει ο αρχηγός;
4. Η κυρά- Μάρω είμαι ’ γω η αλεπού η πονήρω όλους τους κορόιδεψα όλους τους χόρεψα ένα γύρο. Σαν ξυράφι το μυαλό τα πάντα ακονίζει πάνω-κάτω το ντουνιά αναποδογυρίζει.
5. Λα, λα, λα, λα πώς να’ ναι αυτός, με ποιον να μοιάζει ο αρχηγός; Θα μοιάζει άραγε με μένα ή δεν θα μοιάζει με κανένα με ποιον να μοιάζει ο αρχηγός;
6. Αράχνη, αραχνοΰφαντη κι αρχαχνοϋφασμένη τι κεντίδια κέντησα και είμαι κουρασμένη. Πάρε από το χέρι μου την τέχνη και τη γνώση που της μοίρας τον ιστό μέσ’ την καρδιά θα στρώσει

Μαρία Γιάνναρη-Καθηγήτρια πιάνου-Μουσικολόγος-Μουσικοθεραπεύτρια